کاروانسرای تاریخی نیک‌پی توپی سرگردان میان اوقاف و میراث فرهنگی/ احیای کاروان سرای شاه عباسی نیک پی معطل چیست؟
به گزارش موج رسا; در یک سفر طولانی که روزها طول خواهد کشید، شاید هیچ‌چیز به‌اندازه داشتن محل‌های اسکان و استراحت در بین مسیر اهمیت نداشته باشد. اماکنی که امنیت را برای مسافر ایجاد کند تا مسافرین مجدداً با روحیه و توانایی مناسب به مسیر خود ادامه دهد. به جرات می‌توان گفت که وجود یک سرپناه در میان مسیر برای استراحت و تجدیدقوای جسمی برای ادامه مسیر از آب و غذا مهم‌تر است.
درگذشته که وسایل نقلیه مکانیکی وجود نداشت و مردم آن زمان با چهارپایان سفر می‌کردند، پیمودن مسیرها از شهری به شهر دیگر چندین روز یا حتی هفته‌ها و ماه‌ها و رفتن از کشوری به کشور دیگر و جهانگردی سال‌ها طول می‌کشید.
هتل و مسافرخانه‌های آن زمان همان کاروانسراها بودند که مسافران بین‌راهی را در خود پناه می‌دادند تا خستگی راه از جسم و تن مسافرین آن زمان بزدایند؛ در زمان‌های قدیم در هر گوشه و کنار از شهرهای ایران کاروانسراهایی برای همین منظور ساخته‌شده‌اند.
شهر زنجان هم از این قضیه مستثنا نبوده و کاروانسرای نیک‌پی زنگان قدیم یکی از این کاروانسراهاست؛ که مسافران بین‌راهی را در خود پناه می‌داده است. این مکان روزگاری برای خود هتلی بوده که حتی جهانگردان خارجی آن زمان را میزبانی کرده است. اما این بنای تاریخی زنجان با قدمت ۵۶۰ ساله به کمال فراموشی سپرده شده است.
این بنای ارزشمند در زمان شاه عباس دوم در یکی از مسیر‌های مهم بازرگانی فلات ایران ساخته شده و در آن دوران محل عبور و استراحت اقشار ایرانی و خارجی بوده است، کاروانسرایی که اکثر تجار به دلیل قرار‌گیری در مسیر جاده ابریشم برای استراحت و ادامه مسیر چند روز در آن ورود می‌یافتند و حتی شهرت این بنا را جهانی نیز کرده بودند.
اما در حال حاضر کاروانسرای نیک‌پی حال و روز خوبی ندارد و این بنای تاریخی که در سال‌های گذشته محل نگهداری احشام و انبار کاه و پیاز بوده در حال تخریب است و اگر شرایط به همین روال پیش رود شاید در سال‌های پیشرو دیگر اثری از کاروانسرای نیک‌پی باقی نماند.
میراث نمی تواند کاربری برای کاروانسرای تاریخی نیک‌پی تعریف کند
مهدی باقری، مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا در خصوص علت عدم توجه میراث فرهنگی به این بنای تاریخی اظهار داشت: مرمت کاروانسرای نیک‌پی در سال‌های گذشته بر عهده میراث بود و این امر نیز انجام شد اما در حال حاضر این کاروانسرا در تحویل اوقاف می باشد.
وی با بیان اینکه اوقاف باید بهره‌برداران را مشخص کند، گفت: به دلیل اینکه این کاروانسرا در تحویل میراث نیست نمی توان هیچ کاربری برای آن تعریف کرد.
عدم برنامه‌ریزی برای جذب گردشگر
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان زنجان با تاکید بر اینکه اگر این محل تاریخی رسیدگی، تبلیغ می‌شد می‌توانست در جذب گردشگر به شهرستان و استان موثر باشد، گفت: به دلیل اینکه این بنا در تحویل اوقاف است میراث هیچ گونه برنامه‌ریزی برای جذب گردشگر برای این مکان نمی تواند داشته باشد.
وی با بیان اینکه اگر این کاروانسرا در تحویل میراث فرهنگی بود قطعا کاربری مناسبی برای آن تعریف می‌شد، عنوان کرد: اگر بر روی جذب گردشگری آن هم برنامه ریزی نمی شد حداقل می‌توانستیم این محل را دفتر شورای شهر نیک پی یا کتابخانه عمومی کرده و آن را از بلاتکلیفی خارج کنیم.
باقری با ابراز تاسف از اینکه متاسفانه هر پیشنهاد میراث منوط به تصمیم‌گیری اوقاف است، گفت: میراث فرهنگی در کاروانسرای نیک‌پی تنها تسهیلگر است و فقط می‌تواند وارد مذاکره شود.
تا زمانی که اعتبار به کاروان سرای نیک پی اختصاص نیابد نمی توان اقدامی برای نگهداری این بنا کرد
با این حال حجت‌الاسلام مختار کرمی، مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان زنجان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا اظهار داشت: به دلیل موقوفه بودن کاروانسرای نیک‌پی بخشی از امور به اداره اوقاف مربوط می شود و از لحاظ تاریخی بودن نیز در ارتباط با اداره میراث فرهنگی است.
وی با بیان اینکه جلسات متعددی در خصوص کاروانسرای نیک پی با شهردار و شورای شهر برگزار شده است، افزود: ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که اگر سرمایه گذاری قصد سرمایه گذاری در محل کاروانسرای نیک پی را داشته باشد ما آمادگی داریم بر اساس قوانین و ضوابط اوقاف همکاری لازم را داشته باشیم.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان زنجان با اشاره به اینکه وقتی یک مکانی هیچ سودی برای ما ندارد و فقط هزینه تحمیل می‌شود چه طور می‌توان اعتبار برای نگهداری آن را تعیین کرد، گفت: ما از دولت هیچ گونه اعتباری دریافت نمی کنیم و موقوفات خودشان، خود را حفظ می کنند و از درامد حاصل برای حفظ موقوفه استفاده می‌شود با این شرایط اگر موقوفه ای درآمد نداشته باشد نمی توان آن را تعمیر و نگهداری کرد.
عدم تمایل سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در محل کاروانسرای نیک‌پی
وی با بیان اینکه کاروانسرای نیک پی یک محل بن‌بستی است و سرمایه گذاران تمایل چندانی برای حضور در آنجا ندارند چراکه صرفه اقتصادی ندارد گفت: اگر این بنا تخریب هم شود عملا نمی توان اقدامی انجام داد چراکه هیچ اعتباری برای حفظ و نگهداری این بنا نیست.
حجت الاسلام کرمی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی گاها برای نگهداری بناهای موقوفه اعتبار اختصاص می دهد، عنوان کرد: اما در حال حاضر هیچ اعتباری از میراث فرهنگی نیز برای نگهداری این بنا اختصاص داده نشده است.
وی در خصوص اینکه چرا این بنا محلی برای کتابخانه یا محل دفتر شورای شهر نیک‌پی نمی‌شود، گفت: ما به هیچ عنوان نمی توانیم کاروانسرای نیک‌پی را به رایگان برای انجام فعالیت ها اختصاص دهیم.
با تمام این‌ها متأسفانه عدم رسیدگی مسئولان بالا رده استانی به این‌گونه آثار تاریخی موجب تخریب و از بین رفتن این آثار در طول سالیان شده است و کاروانسرای نیک‌پی مستثنا از این قضیه نیست. در حالی که مرمت و تبلیغات صحیح این بنای تاریخی می‌توانست از لحاظ اقتصادی و اجتماعی بهره‌برداری‌های مناسبی انجام داد. در این صورت شهر نیک‌پی شاهد پیشرفت چشمگیری از لحاظ جذب گردشگر و نهایتاً اقتصادی بهتر می‌شد./ب
انتهای خبر/